Iran, Syria na Korea ya Kaskazini za kwamisha Mkataba wa Biashara ya Silaha

Ujumbe wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ukiwa katika picha ya Pamoja, muda mfupi kabla ya Iran, Syria na Korea ya Kaskazini kukaza buti na kukataa kata kata kuunga mkono kupitishwa kwa Taarifa ya Mwisho ya Mkutano wa mwisho wa Mkataba wa Biashara ya Silaha ya Biashara (ATT( , taarifa iliyokuwa na kiambatisho cha Mkataba. Ujumbe huu wa Tanzania ulioongozwa na Naibu Mwakilishi wa Kudumu, Balozi Ramadhan Muombwa Mwinyi na ulishiriki kikamilifu katika mijidala yote iliyofanyika mchana na usiku kuhakikisha kwamba maslahi ya Tanzania yalikuwa yanazingatiwa katika Mkataba huu. Moja ya Hoja kuu ya msingi iliyosimamiwa kidete na ujumbe wa Tanzania katika majadiliano hayo ilikuwa ni kuhakikisha kwamba silaha ndogo na risasi zilikuwa zinaingizwa na kwenye mkataba huo. Juhudi hizo zilifanikisha kuingizwa kwa silaha ndogo na rasasi ingawa Mkataba huo haukupitishwa kama ilivyotarajiwa.

Hizi ni baadhi ya silaha ambazo zinapashwa kudhibitiwa kupitia Mkataba wa Kimataifa wa Kudhibiti Biashara ya Silaha, Mkataba ambao licha ya kusubiriwa kwa hamu kubwa ulishindwa kupatikana mwishoni mwa wiki iliyopita baada ya Iran, Syria na Korea ya Kaskazini, kutia ngumu na kudai kwamba Mkataba huo ambao Rais wa Mkutano wa mwisho wa Mkataba wa Kudhibiti Biashara ya Silaha ( ATT) Balozi Peter Woolcott kutaka upitishwe kwa kauli moja, haukuwa umezingatia hoja za nchi zao pamona na nchi nyingine na kwamba ulikuwa umekumbatia maslahi ya 'wakubwa' na kwa sababu hiyo walikuwa hawauungi mkono.

Na Mwandishi Maalum

Kwa mwaka wa  Saba  mfululizo   Jumuiya ya Kimataifa imekwama  tena  mwishoni mwa  wiki iliyopita kutoka na Mkataba wa Kimataifa wa kudhibiti  Biashara ya  Silaha ( ATT)

Mkataba huo ambao  ulitarajiwa kwa hamu kubwa,  kwamba safari hii ungepatikana, ulikwamishwa katika  dakika za mwisho kabla ya kupitishwa kwake,  baada ya  wajumbe kutoka Iran, Syria na Korea ya  Kaskazini, kwa nyakati tofauti kueleza kwamba hawakuwa wameridhishwa na yaliyomo katika   mkataba huo ambao ulikuwa unapendekezwa upitishwe kwa kauli moja ( Consensus).

Marchi 28 ndiyo iliyokuwa imependekezwa kwamba  ingekuwa siku ya mwisho ya Mkutano wa mwisho wa Mkataba wa  Kimataifa wa Kudhibiti Biashara ya silaha,  siku ambayo  ilitarajiwa pia kwamba ripoti ya mkutano huo ikiwa na kiambatisho cha   Mkataba ingepitishwa  kwa kauli moja.

Hata hivyo licha ya majadiliano ya takribani wiki mbili na ambayo yalianza Marchi  18, 2013,wajumbe wa mkutano huo wapatao 2000 kutoka nchi 193 wakiwamo pia washiriki kutoka Asasi zisizo za kiserikali  walijikuta wakitoka kapa baada ya nchi tatu,  Iran, Syria na  Korea ya Kaskazini kutia ngumu  kuupitisha kwa kauli moja  Mkataba  huo hadi pale hoja zao zitakapozingatiwa.

Kwa zaidi ya mara tatu,  Rais  wa mkutano huo   Balozi  Peter Woolcott kutoka Australia, alijikuwa katika wakati mgumu, pale aliposhindwa kabisa kuzishawishi nchi hizo tatu kuungana na nchi nyingine kuupitisha  mkataba huo.

Kwa ujumla nchi hizo tatu zilieleza kwa nyakati tofauti kwamba mkataba huo    ulikuwa na mapungufu kadhaa, yakiwamo yale waliyoyataja   kwamba mkataba ulikuwa umezingatia zaidi maslahi ya “wakubwa” na  kuacha  kuingiza hoja zilizotolewa na nchi hizo na  nchi nyingine.

Aidha nchi hizo pia zilieleza bayana kwamba mkataba huo  ulikuwa unazibana zaidi serikali lakini  ulikuwa hauzugumzi  lolote kuhusu makundi yenye silaha   na ambayo yamekuwa yakiendesha  machafuko na kutishia usalama na amani wa nchi kadhaa.

 Vile vile wajumbe wa nchi  hizo tatu walieleza kwamba   Mkataba huo ambao wajumbe walikuwa wakishawishiwa  waupitishe kwa kauli moja ( Consensus), haukuwa umezungumzia haki na uhuru wa watu kujiamulia mambo yao wenyewe hususani wale ambao walikuwa   bado wakitawaliwa kwa mabavu.

Kutoka na sababu hizo na nyinginezo, nchi hizo zilieleza bayana kwamba zisingekuwa  tayari kuunga mkono mkataba huo.

Hali iliendelea kuwa ngumu hata pale, Balozi wa Mexico alipojaribu kuokoa jahazi kwa kutoa pendekezo  kwamba wengi wa wajumbe wa mkutano huo walikuwa wakitaka mkataba huo upitishwe na kwamba hapajawahi kuwapo kwa tasfri ya neno  consensus.

Kauli hiyo ya Mexico iliungwa mkono na  nchi kadhaa, lakini haikufua dafu kwani nchi hizo tatu (  Syria, Iran na Korea ya   Kaskazini) ziliendelea kushikilia msimamo wao kiasi cha kumfanya Rais wa Mkutano Balozi Peter Woolcott kuamua kutangaza kwamba, licha ya  kutaka Ripoti ya Mkutano huo wa  Mwisho ambayo ilikuwa na kiambatisho cha Mkataba ipitishwe kwa kauli moja, lakini  hali haikuwa hivyo baada ya wajumbe kadhaa kutokukubali kuipitisha kwa kauli moja na kwa sababu hiyo alikuwa anatangaza rasmi  kuufunga mkutano huo.

Kama  Mkataba huo ungepitishwa na ambapo kwa kweli   unaelezwa ulijaribu safari  hii kuzingatia maslahi  ya kila kundi, basi  ungeweka utaratibu wa kimataifa wa kudhibiti na kuratibu biashara ya silaha karibu  za aina zote.

Silaha ambazo zingeguswa na mkataba huo ni  pamoja na  vifaru vya kivita, , magari ya  kivita,  ndege za  kivita,  helkopta za kivita,  meli za kivita,  mizinga na  mitambo ya kurushia mizinga hiyo,  silaha nyepesi na ndogo na risasi.

Wakati huo huo, Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa, Ban Ki  Moon, ameelezea masikitiko yake makubwa juu yakutopatikana   kwa mkataba huo.

Mkuu huyo wa Umoja wa Mataifa,  akizungumza kupitia msemaji wake,  amesema amekatishwa tamaa  na matokeo ya  mkutano huo ambapo wajumbe wameshindwa kukubaliana miongoni mwao  katika siku ya mwisho ya mkutano huo.

“ Mkataba ulikuwa karibu kabisa kupatikana, ninawashukuru wale wote walioshiriki katika mchakato huu bila kuchoka , washukuru wale ambao pia walikuwa wamekubali kuweka kando tofauti zao” akasema Katibu Mkuu  kupitia Msemaji wake.

Akaonyesha matumaini yake kwamba  iko siku mkataba huo utakuja patikana na  kwamba nchi wanachama wataendelea kutafuta njia muafaka za kupatikana kwa Mkataba huo  mapema iwezekanavyo.