Atakachotupa Obama katika muhula wake wa pili

Ahmed Rajab

BARACK Hussein Obama alipochaguliwa mara ya kwanza kuwa Rais wa Marekani 2008 dunia nzima ilisisimkwa. Sisi wazawa wa Afrika pamoja na wenzetu waliozaliwa ughaibuni lakini wenye asili zitokazo bara hili tulisisimkwa zaidi ya wote. Kuna waliolia na kuna waliotokwa tu na machozi.

Sote tulifurahi kumuona mtu anayefanana nasi kachaguliwa kuliongoza taifa lililo na nguvu kushinda yote duniani. Hilo lilikuwa tukio kubwa. Kwa mara ya mwanzo Marekani ilimchagua rais na amiri jeshi asiye mzungu kuliongoza taifa ambalo kwa karne kadhaa limekuwa likimuona mtu mweusi kuwa si kitu.

Sisi wa Afrika ya Mashariki tulizidi kushangilia kwa vile baba wa Rais mpya wa Marekani alikuwa Mkenya. Ni baba yake wala si babu wa babu wa babu yake. Zaidi ya Uafrika wake Rais huyo wa Marekani alizaliwa na baba aliyekuwa Mwislamu na babu aliyekuwa mswalihina.

Kuchaguliwa kwa Obama kuliwakashifu wengi Tanzania ambao bado hawako tayari kumkubali Mtanzania mwenzao awaongoze ikiwa ana hata tone la damu ya kigeni.
Ugonjwa huu uko Bara na Visiwani ambako karibuni tuliwasikia viongozi wa CCM wakieneza siasa za chuki za kikabila. Walitamka waziwazi kwamba wenzao waliochanganya damu hawafai kuaminiwa.

Kilichoshtusha ni kukiona chama chao kikikaa kimya bila ya hata kuwakemea.
Katika kampeni zake za kuugombea urais mara ya mwanzo Obama aliahidi mengi kwa masikini wa Marekani ambao wengi wao ni wenye asili ya Afrika.

Baada ya Obama kuupata urais tabaka hilo la Wamarekani halikupata afuweni yoyote. Hali za masikini wa rangi zote zilizidi kudidimia kama zilivyodidimia hali za Wamarekani wengine, isipokuwa labda za wale walio miongoni mwa asilimia moja ya Wamarekani ambao ni matajiri kupita kiasi.
Kuhusu Afrika muhula wa kwanza wa Obama ulituvunja moyo. Obama alionyesha kama halijali bara la asili yake. Mbali na kuitembelea Misri ambako alizungumzia zaidi masuala ya Mashariki ya Kati,

Obama aliizuru Ghana Julai 2009. Alitoa hotuba iliyojaa ahadi tele. Kwa ufupi, aliahidi kuwa Marekani italisaidia bara la Afrika lijipatie ufanisi kwa kuondosha utawala mbovu.
Ahadi hiyo hakuitimiza. Badala yake Obama amekuwa akishikiriana zaidi na wenye kuongoza tawala mbovu — mbovu ama kwa sababu zinaikiuka miiko ya kidemokrasia au kwa sababu zinavumilia ufisadi.

Tarehe 14 Juni 2012 Obama alitia saini waraka uitwao “Mkakati wa Marekani Kuhusu Afrika Kusini Mwa Sahara.” Hakuna lililo jipya katika ‘mkakati’ huo. Ni yayo kwa yayo maji ya futi kwa nyayo. Mambo manne yalitiliwa mkazo: kuimarisha demokrasia Afrika; kulikuza kiuchumi bara la Afrika kwa biashara na uwekezaji; amani na usalama; na fursa na maendeleo.

Hakuna lililo jipya katika hayo kwa sababu Marekani imekuwa ikiyapigia ngoma miaka na miaka. Na hakuna hata moja kati ya hayo lililoinufaisha Afrika kiasi cha mtu kusema: “Ama kwa hili Marekani imeifanyia jambo Afrika.” Tunaweza kusema hivyo kuhusu China lakini si kuhusu Marekani ya Obama.

Kuna wasemao kwamba Obama kwa makusudi alilipuuza bara la Afrika katika muhula wake wa kwanza asije akalaumiwa kwamba amelishughulikia bara la babake badala ya kuwashughulikia masikini wa Marekani.

Wenye kuamini hivyo wanahoji kwamba kwa vile huu muhula wake wa sasa ndio wa mwisho basi labda atakuwa na ujasiri wa kuyashughulikia masuala yote hayo.
Tunaloweza kulisema kwa uhakika ni kwamba katika muhula wake wa pili utaoanza rasmi atapoapishwa tarehe 20 mwezi huu Obama atazidi kulitumbukiza bara la Afrika katika vita. Hilo ndilo suala kuu litaloongoza sera yake kuhusu Afrika.

Usalama na vita dhidi ya ugaidi wa kimataifa umempa Obama kisingizio cha kupeleka majeshi katika nchi mbalimbali za Kiafrika. Wakati huohuo Wizara yake ya Ulinzi (Pentagon) imekuwa ikiunda mtandao wa kijasusi unaozilenga nchi za Kiafrika na za Mashariki ya Kati. Inasemekana mtandao huo utakuwa mkubwa kushinda ule wa Idara ya Ujasusi ya Marekani (CIA).

Kuna wanaoshukuru kwamba Balozi Susan Rice hatokuwa tena waziri wa mambo ya nje. Ingawa angetaka Afrika ishughulikiwe zaidi hata hivyo misimamo yake kuhusu nchi kadhaa za Kiafrika, kwa mfano Sudan, ingetatiza mambo. Inavyoelekea ni kwamba seneta John Kerry ndiye atayekuwa waziri mpya wa mambo ya nje akimrithi Hillary Clinton.

Kerry hana uzoefu mkubwa kuhusu Afrika ingawa mkewe amezaliwa Msumbiji. Hata hivyo, pengine yeye atakuwa na msimamo mzuri kushinda Rice. Huenda waziri wake msaidizi kuhusu Afrika akawa Michele Gavin, Balozi wa Marekani nchini Botswana. Zamani akifanya kazi katika Senate alikokuwa msaidizi wa Seneta Russ Feingold.

Mtu aliye karibu zaidi na Obama kuhusu Afrika ni Johnnie Carson, waziri mdogo wa Afrika. Lakini sidhani kama Carson ataweza kumsaidia Obama kwa vile nafikiri huenda akastaafu karibuni.
Wengine wanaoweza kuwa na ushawishi kwa Obama kuhusu Afrika ni watumishi wa zamani katika utawala wa Rais Bill Clinton kama vile Gayle Smith mkurugenzi mkuu katika Baraza la Usalama wa Kitaifa na John Prendergast maarufu kwa kampeni zake kuhusu Sudan, magaidi wa Lord’s Resistance Army na Congo-Kinshasa.

Nje ya serikali kuna watu kadhaa wataoendelea kuwa na ushawishi juu ya sera ya Afrika. Miongoni mwao ni John Peter Pham mwenye siasa za mrengo wa chama cha Republican. Pham anaongoza kitengo cha Afrika katika taasisi ya Atlantic Council na huenda akawa miongoni mwa wataomshadidia Obama azidi kuingilia kijeshi Afrika.

Kwenye taasisi nyingine zisizo za kiserikali kuna Jennifer Cooke mkurugenzi wa Afrika katika Center for Strategic and International Studies (CSIS) na Balozi John Campbell wa Council on Foreign Relations.

Katika taasisi ya Brookings Institution kuna wataalamu wawili wa masuala ya Afrika: Dakta Mwangi Kimenya (aliyezaliwa Kenya) na Witney Schneidman waziri mdogo wa zamani wa Afrika. Wote hao watasikilizwa na wapangaji wa sera ya Afrika ya Obama katika muhula wake wa pili.